Raport MIT: narzędzia i platformy wydawnicze o otwartym kodzie

Pojawienie się w ciągu ostatniej dekady wielu nowych, otwartych platform zarządzania procesem wydawniczym i przechowywania publikacji naukowych zmieniło znacząco sytuację na rynku oprogramowania. Ekosystem powstały wokół tych projektów staje się coraz bardziej złożony, a wielość dostępnych narzędzi i ich wersji utrudnia wybranie systemów dopasowanych do potrzeb określonych instytucji.

MIT Press pozyskało grant na krytyczną analizę całego środowiska OSS dla wydawców materiałów naukowych, aby ustalić, które z nowych, otwartych rozwiązań mogą stanowić konkurencję dla czołowych komercyjnych produktów, a które można traktować jako aplikacje pomocnicze, oraz wskazać potencjalnym użytkownikom, w jaki sposób systemy te mogą lub powinny ze sobą współpracować. W ramach badania zidentyfikowano główne kategorie realizowanych projektów oraz określono ich charakterystykę, potencjał i ograniczenia. Opracowano także rekomendacje dotyczące modeli ich trwałego rozwoju. Raport Mind the Gap: A Landscape Analysis of Open Source Publishing Tools and Platforms opracowany pod przewodnictwem Johna Maxwella z Canadian Institute for Studies in Publishing (Simon Fraser University) podsumowuje wyniki tej analizy.

Skanowanie środowiskowe (environmental scan) mające pozwolić na identyfikację i późniejszą ocenę związanych z otwartym publikowaniem projektów przeprowadzono między czerwcem a lipcem 2018 r. Zebrano dane nt. ich przeznaczenia (książki / czasopisma), modelu (scentralizowane / rozproszone), wieku (projekty stare / nowe), zakresu funkcjonalnego, specyfiki funkcjonowania (język, licencje, finansowanie), tradycyjnych i nowych funkcji oraz trendów technologicznych (podejście do XML, strategie konwersji i przyjmowania dokumentów, modelowanie przepływu pracy, innowacje). Badaczy interesowały również kwestie stabilności, skali, współpracy ze środowiskiem naukowym, interoperacyjności, możliwości integracji z innymi systemami oraz perspektyw rozwoju.

Szczegóły

Utworzono: 2020-01-31

Małgorzata Waleszko

Współpraca OpenAIRE i Springer Nature

OpenAIRE, organizacja rozwijająca europejską infrastrukturę otwartej nauki, podjęła współpracę ze Springer Nature, jednym z największych wydawców czasopism naukowych. Zgodnie z umową, która weszła w życie z chwilą podpisania, wydawca zapewni OpenAIRE dostęp do pełnych tekstów artykułów naukowych i rozdziałów monografii, bez względu na to, czy publikacje dostępne są w sposób otwarty i jaki jest ich status prawnoautorski.

 Z pomocą algorytmów do eksploracji tekstów i danych OpenAIRE będzie wydobywać z publikacji, danych badawczych i innych rezultatów badań naukowych linki, które następnie umożliwią powiązanie ze sobą różnych obiektów badawczych. Rezultaty tych prac mogą być wykorzystane zarówno przez Springer Nature, jak i OpenAIRE do dostarczania wyszukiwań i statystyk, a wyniki będą swobodnie dostępne za pośrednictwem nature.com, link.springer.com oraz OpenAIRE Explore i Scholexplorer. Natalia Manola, pełniąca w OpenAIRE funkcję dyrektor zarządzającej, tłumaczy, że celem tej współpracy jest „wspieranie rozwoju nowych obszarów wiedzy, odpowiadanie na potrzeby społeczności naukowej oraz udostępnianie informacji w skali globalnej”.

Więcej informacji na temat współpracy znaleźć można na stronie OpenAIRE.

Szczegóły

Utworzono: 2020-01-31

Natalia Gruenpeter

Przejrzyste koszty publikacji w otwartym dostępie

Jednym z obszarów, które mają zostać uregulowane w ramach Planu S jest kwestia kosztów publikacji w otwartym dostępie. Koalicja S uznaje, że pełny i natychmiastowy otwarty dostęp osiągnąć można za pomocą różnych modeli biznesowych, jednak podstawą powinna być przejrzystość. Tam, gdzie stosuje się opłaty za publikacje w otwartym dostępie, „muszą być one współmierne do zapewnionych usług wydawniczych, a struktura takich opłat musi być przejrzysta, by dostarczać rynkowi oraz fundatorom informacji umożliwiających potencjalną standaryzację opłat oraz ograniczenie kosztów związanych z ich pokrywaniem” (por. punkt 5 Planu S).

Aby rzetelnie wdrożyć tę politykę, Koalicja S zleciła opracowanie niezależnego raportu na temat kosztów publikacji, nad którym pracowały Alicia Wise i Lorraine Estelle z Information Power. Autorki przeprowadziły szereg konsultacji oraz warsztaty, w których udział wzięli reprezentanci instytucji finansujących badania naukowe, bibliotek i konsorcjów oraz wydawców czasopism. Raport zawiera szereg rekomendacji dla wszystkich interesariuszy, najważniejsze obejmują m.in. zmiany w sposobie udzielania informacji na temat opłat za publikacje w otwarty dostępie. Aktualnie wiele wydawnictw zamieszcza takie informacje na swoich stronach internetowych, jednak często nie są one odpowiednio wyeksponowane ani podawane w sposób spójny. Większy stopień przejrzystości może zostać osiągnięty, kiedy wydawcy ujednolicą praktyki w tym zakresie i w sposób skoordynowany wdrażać będą zaproponowane rozwiązania.

Najważniejszym narzędziem, które służyć ma osiągnięciu tego celu jest zaprezentowany w raporcie schemat danych dotyczących kosztów publikacji. W jego skład wchodzą 3 sekcje:

• pierwsza obejmuje podstawowe informacje, m.in. o wydawcy, tytule, numerze DOI lub ISSN czasopisma oraz opłatach za publikowanie,
• druga zawiera metadane kontekstowe, takie jak roczna liczba opublikowanych artykułów, częstotliwość ukazywania się czasopisma, współczynnik akceptacji, informacje o średnim czasie od złożenia artykułu do akceptacji oraz publikacji,
• trzecia szczegółowe informacje na temat struktury kosztów.

Szczegóły

Utworzono: 2020-01-21

Natalia Gruenpeter

Konsultacje dotyczące OpenAIRE Research Graph

Już od dekady OpenAIRE tworzy i rozwija infrastrukturę otwartej nauki. Rezultatem tych prac są różne serwisy, które ułatwiają wyszukiwanie wyników badań i zwiększają ich widoczność, umożliwiają rozwijanie społeczności badawczych i gromadzenie rezultatów ich badań oraz dostarczają instytucjom finansującym badania narzędzi do monitorowania zgodności publikacji z politykami otwartości. 

Najnowszym osiągnięciem OpenAIRE jest OpenAIRE Research Graph, czyli stale aktualizowany zbiór metadanych i linków łączących instytucje naukowe z publikacjami, zestawami danych badawczych, oprogramowaniem oraz innymi informacjami, m.in. o organizacjach finansujących badania naukowe, projektach czy sieciach badawczych.

Aktualnie OpenAIRE Research Graph agreguje około 450 milionów rekordów metadanych, dostępnych w sposób otwarty, na licencjach CC-BY oraz CC0. Informacje pochodzą z zaufanych źródeł, m.in. z repozytoriów, rejestrów czy grafów wiedzy oraz od wydawców czasopism naukowych i instytucji finansujących badania. Model danych opracowany został z myślą o następujących funkcjach: cytowania i łączenia ze sobą wyników badań, dostarczania fundatorom danych potrzebnych do monitorowania zgodności z politykami otwartości, wspierania społeczności badawczych w publikowaniu, łączeniu i wyszukiwaniu wyników badań, tworzenia raportów na temat wpływu badań oraz trendów badawczych, kontrolowania pochodzenia danych o poszczególnych elementach zbioru i relacjach pomiędzy nimi (por. The OpenAIRE Research Graph Data Model).

Szczegóły

Utworzono: 2020-01-17

Natalia Gruenpeter