Światowe porozumienie na rzecz otwartej nauki
1 maja przedstawiciele pięciu inicjatyw działających na rzecz otwartej nauki podpisali w São Paulo deklarację określającą ich wspólną misję: pracę na rzecz globalnej dostępności wiedzy mogącej przyczynić się do rozwiązania problemów, z jakimi zmaga się ludzkość. We wspólnym oświadczeniu African Open Science Platform, AmeliCA, cOAlition S, OA2020 oraz SciELO czytamy, że wiedza, wytworzona w ramach badań finansowanych ze środków publicznych i rozumiana jako globalne dobro publiczne, powinna być udostępniana natychmiast, bez żadnych ograniczeń oraz w sposób umożliwiający ponowne wykorzystanie przez ludzi oraz maszyny. Sygnatariusze deklaracji podpisanej podczas corocznego spotkania Światowej Rady ds. Badań Naukowych zamierzają ponadto współpracować ze sobą oraz prowadzić aktywny dialog z innymi podmiotami, uwzględniając zróżnicowany charakter globalnej komunikacji naukowej.
Inicjatorami porozumienia są różne inicjatywy działające na rzecz otwartego dostępu.
African Open Science Platform to panafrykańska platforma otwartej nauki, która zainicjowana została w grudniu 2016 roku jako trzyletni projekt. Jego celem jest nie tylko stworzenie infrastruktury służącej do przechowywania i rozpowszechniania wyników badań naukowych, ale również wzmacnianie współpracy między naukowcami i instytucjami z całej Afryki.
- Szczegóły
- Utworzono: 2019-05-30
- Natalia Gruenpeter
Narodowe Centrum Nauki o planach zarządzania danymi badawczymi
Narodowe Centrum Nauki jeszcze w tym roku chce dołączyć do wniosku o finansowanie projektu załącznika, w którym wnioskodawcy przedstawią skrócony plan zarządzania danymi badawczymi (Data Management Plan) - pisze prof. Zbigniew Błocki, dyrektor Narodowego Centrum Nauki, w liście z 3 kwietnia. Uregulowanie kwestii zarządzania danymi badawczymi ma być krokiem w stronę wprowadzenia instytucjonalnej polityki otwartego dostępu do danych badawczych oraz publikacji. Dyrektor powołuje się w liście na Zalecenia Komisji Europejskiej z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie dostępu do informacji naukowej i jej ochrony, a także na „Kierunki rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce” opracowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2015 roku.
Narodowe Centrum Nauki należy do Science Europe, organizacji zrzeszającej europejskie instytucje naukowe finansujące lub prowadzące badania, które działają wspólnie m.in. na rzecz otwartej nauki, w tym otwartego dostępu do danych badawczych. Efektem tych prac jest m.in. przewodnik dot. ujednoliconych europejskich praktyk związanych z zarządzaniem danymi naukowymi, w którym znaleźć można podstawowe wymagania w zakresie planów zarządzania danymi oraz kryteria wyboru godnych zaufania repozytoriów. Przewodnik ma stanowić podstawę wytycznych Narodowego Centrum Nauki dot. planu zarządzania danymi badawczymi.
- Szczegóły
- Utworzono: 2019-04-05
- Natalia Gruenpeter
Stanowisko OpenAIRE ws. Planu S
8 lutego zakończyły się publiczne konsultacje wytycznych dotyczących wdrażania Planu S. Swoje stanowisko na ten temat opublikowała organizacja OpenAIRE, która zajmuje się rozwijaniem infrastruktury otwartej nauki w Europie i prowadzi sieć Krajowych Biur Otwartego Dostępu działających w 34 państwach europejskich, także w Polsce.
W odpowiedzi czytamy, że Plan S jest w pełni zgodny z misją organizacji polegającą na wspieraniu wdrażania otwartego dostępu w państwach członkowskich UE.
- Szczegóły
- Utworzono: 2019-02-15
- Natalia Gruenpeter
Raport na temat przyszłości komunikacji naukowej
W styczniu tego roku ukazał się raport „Future of scholarly publishing and scholarly communication" opracowany przez zespół ekspertów, których zadaniem jest wsparcie Komisji Europejskiej w rozwijaniu polityki otwartej nauki (s. 5). Dokument zawiera analizę aktualnego stanu komunikacji naukowej i rynku wydawnictw akademickich oraz proponuje ścieżki rozwoju wskazanych obszarów.
Autorzy piszą, że „komunikacja naukowa powinna rozwijać się poprzez bardziej otwarte, sprawne i dynamiczne kanały wiedzy, w których wszelkiego rodzaju dokumenty, dane i inne materiały mogą elastycznie łączyć się ze sobą i być w trakcie procesu badawczego szybko przekazywane do komentowania i testowania” (s. 25), co więcej „nie chodzi już o to, czy otwarty dostęp odniesie sukces ani czy większość podmiotów zaakceptuje jakiś jego wariant; teraz liczy się to, w jakiej formie (przynajmniej na razie) otwarty dostęp się ustabilizuje” (s. 42).
- Szczegóły
- Utworzono: 2019-02-08
- Natalia Gruenpeter
Repozytoria w Planie S
Jednym ze sposobów zachowania zgodności z wytycznymi Planu S będzie udostępnianie publikacji w modelu zielonej drogi otwartego dostępu, z wykorzystaniem infrastruktury repozytoryjnej. Przyjęto, że wszystkie finansowane z grantów przyznawanych przez członków cOAlition S publikacje, które nie zostaną udostępnione w otwartych czasopismach lub na otwartych platformach, będą musiały natychmiast po publikacji, czyli bez żadnego embarga, zostać udostępnione w repozytoriach zarejestrowanych w OpenDOAR i zgodnych z wytycznymi OpenAIRE. Publikacje powinny być udostępniane w wersji zaakceptowanej do druku lub w ostatecznej opublikowanej wersji, z wykorzystaniem wolnej licencji (CC 0, CC BY, CC BY-SA) Zalecane jest również otwarte udostępnianie preprintów, chociaż nie wystarczy to, aby spełnić wymagania Planu S.
By poprawić dostępność treści oraz zapewnić możliwości ich szerokiego wykorzystania, repozytoria muszą spełniać określone wymogi. Należy do nich m.in. kontrola jakości metadanych, które w szczególności muszą zawierać pełne i wiarygodne informacje o finansowaniu zapewnianym przez instytucje zrzeszone w cOAlition S. Kolejne wytyczne to przechowywanie pełnych tekstów w XML w standardzie JATS, otwarte API, zapewnienie stałej dostępności treści, pomocy technicznej oraz długotrwałej archiwizacji. Polityka wydawców czasopism naukowych wobec deponowania treści w repozytoriach musi być rejestrowana w serwisie Sherpa/RoMEO.
- Szczegóły
- Utworzono: 2019-01-21
- Małgorzata Waleszko
