Porozumienie ws. reformy systemu ewaluacji nauki
W lipcu 2022 r. opublikowana została treść porozumienia w sprawie ewaluacji nauki przyjętego przez ponad 350 instytucji naukowych z ponad 40 krajów. Dokument wyznacza kierunek działań na rzecz zmian systemu ewaluacji, który w większym stopniu uwzględniać powinien jakość i oddziaływanie badań oraz różnorodność, inkluzywność i współpracę.
W proponowanych rozwiązaniach podkreślono m.in. wpływ otwartej nauki na jakość badań, w szczególności poprzez zapewnienie powszechnego dostępu do metod i wyników, który ułatwia weryfikację i replikację badań, a także ponowne wykorzystanie rezultatów badań. Zauważono także, że otwartość sprzyja nawiązywaniu współpracy zarówno w ramach środowiska naukowego, jak i poza nim.
Postulowane zmiany zakładają wzmocnienie jakościowych kryteriów oceny, dla której kluczowe znaczenie ma mieć proces recenzji uzupełniony o odpowiedzialne wykorzystanie wskaźników o charakterze ilościowym. Wskazane zasady ewaluacji odnoszą się do oceny organizacji prowadzących badania naukowe, projektów naukowych, a także indywidualnych badaczy, badaczek i zespołów badawczych.
W dokumencie wskazano ponadto nadrzędne zasady, chroniące najwyższe standardy etyczne, zasady rzetelności i integralności badań naukowych, wolność badań naukowych, autonomię instytucji naukowych, a także rzetelność i transparentność danych, infrastruktur i kryteriów stosowanych w ewaluacji.
- Szczegóły
- Utworzono: 2022-07-28
- Natalia Gruenpeter
Rada Europejska przyjęła konkluzje dotyczące otwartej nauki
W czerwcu 2022 r. Rada Europejska przyjęła konkluzje, które stanowią polityczną podstawę wspólnych działań w trzech kluczowych obszarach: reformie systemów oceny naukowej, budowie potencjału publikacji akademickich oraz promowaniu wielojęzyczności jako środka komunikacji i rozpowszechniania wyników badań naukowych.
W pierwszej części dokumentu ujęto podstawowe założenia reformy systemu ewaluacji nauki, który powinien skupiać się na jakości i oddziaływaniu badań, a nie na wąsko rozumianych wskaźnikach ilościowych opartych na publikacjach. Zmiany uwzględniające zasady i praktyki otwartej nauki powinny być wdrażane w wyniku wspólnego wysiłku instytucji i decydentów na różnych poziomach, przy uwzględnieniu kontekstu lokalnego oraz specyfiki różnych dziedzin nauki, a także przy zachowaniu autonomii instytucji naukowych i zasad wolności akademickiej.
Wskazane w dokumencie kierunki zmian dotyczą:
- wzmocnienia jakościowych kryteriów oceny i odpowiedzialnego korzystania z kryteriów ilościowych;
- uwzględnienia w ocenie różnych rezultatów badań oraz wdrażania zasad FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable);
- uwzględnienia różnych ścieżek kariery oraz różnych typów działalności badawczej i innowacyjnej;
- uwzględnienia specyfiki różnych dziedzin nauki, etapów rozwoju kariery naukowej oraz misji i zadań instytucji naukowych;
- zapewnienia najwyższych standardów etycznych i integralności naukowej;
- respektowania różnorodności, równości płci, a także promowania aktywności naukowej kobiet.
- Szczegóły
- Utworzono: 2022-06-24
- Natalia Gruenpeter
Rekomendacje z okazji 20. rocznicy BOAI w języku polskim
W naszym serwisie oraz na stronie Budapeszteńskiej Inicjatywy Otwartego Dostępu (Budapest Open Access Initiative) opublikowane zostało polskie tłumaczenie rekomendacji wydanych z okazji 20. rocznicy BOAI.
Nowy zbiór rekomendacji wypracował komitet sterujący inicjatywy BOAI w oparciu o pierwotne zasady, aktualne okoliczności oraz komentarze osób ze wszystkich dziedzin nauki i obszarów świata.
W dokumencie wskazano cztery główne zagadnienia, które wymagają działań w najbliższej dekadzie:
- otwarta infrastruktura i zarządzanie nią,
- praktyki ewaluacji badań,
- opłaty za publikowanie,
- umowy typu „czytaj i publikuj”.
Sygnatariusze rekomendacji dostrzegają, że „otwarty dostęp nie jest celem samym w sobie, ale środkiem do osiągnięcia innych celów; ponad wszystko sprawiedliwości, jakości, użyteczności i długofalowej równowagi badań". Dlatego rozwój otwartego dostępu oceniać należy na tle zysków i strat na drodze do osiągnięcia dalszych celów, a zalecenia na kolejną dekadę i działania we wskazanych obszarach powinny być spójne z tymi celami.
Tłumaczenie na język polski opracowane zostało przez zespół Platformy Otwartej Nauki.
- Szczegóły
- Utworzono: 2022-06-23
- Natalia Gruenpeter
UNESCO tworzy kompendium dobrych praktyk w zakresie otwartej nauki
W związku z wdrażaniem rekomendacji dotyczących otwartej nauki UNESCO uruchomiło ankietę, której celem jest zgromadzenie informacji o najlepszych praktykach otwartej nauki stosowanych na wszystkich poziomach: indywidualnym, instytucjonalnym, regionalnym i międzynarodowym. „Powstałe kompendium najlepszych praktyk będzie użytecznym narzędziem do lepszego zrozumienia obecnego krajobrazu otwartej nauki, dzielenia się zdobytym doświadczeniem, identyfikowania i łączenia podmiotów działających na rzecz otwartej nauki na całym świecie oraz dalszego opracowywania innowacyjnych rozwiązań dla otwartej nauki w sposób oparty na współpracy, integracji i przejrzystości” – czytamy w komunikacie UNESCO.
Zebrane informacje mają w szczególności pomóc krajom członkowskim w przyjęciu odpowiednich rozwiązań wspierających priorytetowe obszary działań:
- promowanie wspólnego rozumienia otwartej nauki, związanych z nią korzyści i wyzwań, a także różnorodnych ścieżek do otwartej nauki,
- kształtowanie polityki sprzyjającej otwartej nauce,
- inwestowanie w infrastrukturę otwartej nauki i sprzyjające jej usługi,
- budowanie potencjału otwartej nauki poprzez inwestowanie w zasoby ludzkie, szkolenia, edukację, a także rozwój kompetencji cyfrowych,
- promowanie kultury otwartej nauki i dostosowanie zachęt sprzyjających otwartej nauce,
- promowanie innowacyjnych podejść do otwartej nauki na różnych etapach procesu badawczego,
- promowanie międzynarodowej i wielostronnej współpracy w zakresie otwartej nauki, zmniejszenia nierówności w zakresie technologii i wiedzy.
Ankieta dostępna będzie do połowy lipca 2022 r. Można ją wypełnić w języku angielskim, francuskim bądź hiszpańskim na stronie UNESCO.
- Szczegóły
- Utworzono: 2022-04-27
- Natalia Gruenpeter
Rekomendacje z okazji 20. rocznicy BOAI
Z okazji 20. rocznicy Budapeszteńskiej Inicjatywy Otwartego Dostępu (Budapest Open Access Initiative) opublikowany został nowy zbiór rekomendacji opartych o pierwotne zasady, aktualne okoliczności oraz komentarze osób ze wszystkich dziedzin nauki i obszarów świata.
Sygnatariusze zauważają, że otwarty dostęp nie jest celem samym w sobie, lecz środkiem prowadzącym do innych celów, takich jak sprawiedliwość, równość, użyteczność i zrównoważony rozwój nauki.
Osiągnięciu tych celów podporządkowane są cztery rekomendacje skierowane do wszystkich interesariuszy zaangażowanych w prowadzenie i finansowanie badań, kształtowanie polityk naukowych oraz rozwijanie systemu komunikacji naukowej:
- Przechowujmy i udostępniajmy wyniki otwartych badań naukowych korzystając z otwartej infrastruktury.
- Zmieniajmy systemy ewaluacji i nagradzania w taki sposób, by zwiększyć zachęty do otwartego dostępu.
- Dawajmy pierwszeństwo inkluzywnym kanałom publikowania i dystrybucji, które nigdy nie wykluczają autorów z powodów ekonomicznych.
- Wydając środki na otwarte publikacje, pamiętajmy o celach, do jakich ma prowadzić otwarty dostęp.
- Szczegóły
- Utworzono: 2022-04-05
- Natalia Gruenpeter
